Jak zbudowany jest ząb?
Spis treści
Ząb oglądany z zewnątrz wydaje się być czymś nieskomplikowanym, ale to tylko pozory. Nie jest on wcale tak jednolity, jak się wydaje. Składa się z poszczególnych części i z wzajemnie powiązanych tkanek. Jeśli są one utrzymane w dobrej kondycji, wspólnie przekładają się na prawidłowe funkcjonowanie zęba.
Z jakich części składa się ząb?
Omówmy pokrótce budowę anatomiczną zęba. Otóż jest on złożony z korony i korzenia oraz szyjki zębowej, która stanowi połączenie tych części. Korona jest widoczną częścią zęba – znajduje się ponad linią dziąsła. Korzeń natomiast tkwi pod dziąsłem, w kości. Zęby mają zazwyczaj od jednego do dwóch korzeni. Ich liczba i długość ma znaczenie dla stabilności zęba – im więcej jest korzeni i im są one dłuższe, tym mocniej ząb jest osadzony w zębodole.
Z jakich tkanek składa się ząb?
Teraz zajmijmy się histologiczną budową zęba, czyli tym, z jakich składa się on tkanek. Otóż na ząb składają się cztery główne tkanki. Są to: szkliwo, zębina, cement i miazga.
Szkliwo to warstwa powierzchniowa o grubości zaledwie 1-2 mm. Jest ono zbudowane z krystalicznego fosforanu wapnia, czyli hydroksyapatytu. Szkliwo to najbardziej zmineralizowana tkanka i jednocześnie najtwardsza z substancji w ludzkim organizmie – jest twardsze nawet od kości. To pozwala mu dobrze spełniać swoje funkcje, czyli osłaniać pozostałe tkanki zęba i ochraniać je przed czynnikami zewnętrznymi.
Pod szkliwem znajduje się zębina. Jest to zmineralizowana tkanka łączna. To żółty porowaty materiał, którego rolą – podobnie jak w przypadku szkliwa – jest ochrona zęba. Jako warstwa ochronna zębina nie jest jednak tak twarda jak szkliwo i łatwiej ulega ubytkom. Znajdują się w niej mikroskopijnych rozmiarów kanaliki zębinowe.
Warto nadmienić, że wyróżniamy trzy rodzaje tej tkanki. Zębina pierwotna jest wytwarzana podczas rozwoju zęba – proces ten ustaje, gdy ostatecznie wykształci się wierzchołek korzenia. Zębina wtórna to taka, która jest wytwarzana z wiekiem już po utworzeniu korzenia. Ostatnim rodzajem jest zębina trzeciorzędowa. Wytwarza się ona w reakcji na pewne określone bodźce, takie jak ubytki i zużycie zębów.
Tkanką znajdującą się głębiej, w centralnej części zęba, jest miazga. Powstaje wprawdzie z tych samych tkanek co zębina (zębina i miazga wspólnie tworzą endodontium), różni się jednak od niej, będąc jedyną żywą tkanką zęba. Pełni ona funkcje odżywcze – dostarcza potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania zęba substancje i tlen. To również ona odpowiada za odczuwanie bodźców. Oprócz tego miazga pełni również funkcję obronną. W reakcji na pewne czynniki produkuje dodatkowe warstwy zębiny, które izolują miazgę.
Czwartą i ostatnią tkanką zęba jest cement. To pokrywająca korzeń substancja, która przypomina kość. Jest złożona z materiału organicznego (głównie kolagenu) i nieorganicznego (hydroksyapatytu) oraz wody. Cement ma żółtawe zabarwienie. Nie jest tak twardy jak szkliwo i zębina. Jeśli chodzi o funkcje, jakie pełni w organizmie, to przede wszystkim jest on środkiem, który umożliwia więzadłom przyzębia przyczepianie się do zęba, jest zatem odpowiedzialny za jego stabilne umocowanie w zębodole.
Co możesz teraz zrobić?
Tkanki zęba narażone są na różne zagrożenia – to nie tylko próchnica, ale również urazy mechaniczne. Dlatego ważne jest regularne odwiedzanie dentysty. Zapraszamy do Dental4You® – na wizytę możesz się umówić, dzwoniąc pod numer +48 12 222 50 10 lub wypełniając formularz.